Uzay Çöpleri Geleceğimizi Tehdit Ediyor

Kaynak: https://www.spacecampturkey.com/uzay-copleri

 

Bilinen ve izlenen uzay çöplerinin %70’i Dünya’dan yaklaşık 2 bin km yukarıdadır. B
u durum hem uzayda çalışan insanları hem de birçok küresel teknolojinin yer aldığı altyapı ağını tehlikeye atmaktadır. Alçak Dünya yörüngesine yerleştirilen bu iletisim ağları sayesinde hava durumu, küresel iletişim, GPS ve navigasyon, asteroit tespiti yanında birçok bilimsel çalışma yürütülür. Başka bir deyişle, bu uyduların birden yok olmaları tehlikeli durumlara neden olabilir.

Uzay çöplüğünde yer alan parçacıklarcan birinin bile kullanılan uydulardan birine çarpması, onları anında kullanılmaz hale getirebilir. Gelişen teknoloji ile uydu sayılarının ve buna bağlı olarak uzay çöpleri ve tehlikelerinin önümüzdeki yıllarda daha da artacağı söylenebilir. Herhangi iki enkaz parçasının birbirine çarpma şansı azdır ancak küçük bir kaza bile felaketle sonuçlanabilir. NASA’da çalışan bilim insanı Donald Kessler, 1978 yılında bir çarpışmadan kaynaklanan enkazın başka çarpışmalara yol açacağı ve yörüngede hiçbir şey kalmayana kadar her biri daha fazla enkaz ve daha fazla yıkım yaratacağı bir domino etkisi senaryosu tanımladı. Bu senaryo “Kessler Etkisi” olarak adlandırıldı. (2013 yılında vizyona giren bilim kurgu filmi “Gravity” bu senaryo üzerine kurgulanmıştır.)

Uzay çöpleri nedeniyle Dünya’nın alçak yörüngesi, önümüzdeki 10 yıl içinde uydular ve uzay araçları için uygun bir yer olmaktan çıkabilir. Böyle bir durumda yüksek hızla hareket eden bu parçacıklar, Dünya’nın çevresinde aralarına giren her şeyi yok eden bir alan oluşturabilir. Ay’a gitmenin, Mars’ta koloni kurmanın ve uzay yolculuğu yapmanın mümkün olmadığı bir durum ile karşı karşıya kalınabilir. Alıştığımız birçok teknoloji kullanılmaz hale gelebilir.

Gelecekteki uzay görevlerimizi korumak için neler yapabiliriz?

 

NASA, yörüngedeki uydulara veya uzay araçlarına zarar verme ya da yok etme potansiyeline sahip 500 bin uzay çöpünü takip ediyor. Çarpma tehlikesi oluşturabilecek uzay çöplerinden kaçınmak için Uluslararası Uzay İstasyonunun yörüngesi değiştirilebilir. Ancak maalesef yörüngedeki çoğu nesneye manevra yaptırılamıyor.

Sorunun esas nedenine inilerek uzay çalışmalarında mümkün olduğunca daha az atık oluşturmak için çabalanıyor. Bunun yanında bu tehlikeli ve başıboş hareket eden parçaları sadece takip etmenin değil mevcut çöpleri yok etme yolları üzerinde de çalışmalara başlandı. Uzay çöplerinden kurtulmanın en kolay yollarından biri, yörüngelerinin değiştirilerek Dünya’nın atmosferine kontrol altında girmelerinin ve böylece üst katmanlarda yanmalarının sağlanmasıdır.

Uzay çöplerinden kurtulmanın bir diğer yolu olan “yakala ve geri getir” görevi halen test aşamasında. Bir başka fikir de devasa bir elektromıknatısın kullanılması üzerine kurgulanmıştır. Bu mıknatıs kendine yaklaşan uzay çöplerini Dünya’nın atmosferine doğru itebilir. Üretilen başka bir yöntem de lazer uydularla bu uzay çöplerinin parçalanarak yok edilmesidir.

Uzay ajansları sorun üzerinde birlikte çalışsa da, maalesef uzay çöpünü en aza indirmeye dair yapılmış uluslararası bir yasa henüz düzenlenmedi.

İnsanlar uzay keşiflerinin sınırlarını zorladıkça ve Dünya’nın ötesine daha fazla insan gönderdikçe, “uzay çöpü sorununu” çözmek gerçekten daha da önemli hale geliyor. Neyse ki, dünyanın en iyi bilim insanları ve mühendislerinden bazıları bu konu üzerinde çalışmalarına devam ediyor.

Kim bilir? Bir gün yepyeni bir endüstrinin başladığını görebiliriz: Uzay çöplerinin kaldırılması!

Yorum Yaz


*