Kaynak: https://kulturelcisi.com/frigyalilar/
Frigyalılar M.Ö. XII. yüzyılda Hititlerin yıkılmasına yol açan göçler sırasında boğazlar yoluyla batıdan Anadolu’ya gelmişlerdir. Eskişehir, Afyonkarahisar ve Ankara yörelerine yerleşmişlerdir. Bu bölge M.Ö. 1000 yıllarından itibaren Frigya olarak anılmıştır.
M.Ö. 750’den sonra güçlü bir devlet kurdular. Devletin kurucusu Gordios, başşehri Polatlı yakınlarındaki Gordion’dur. Kral Midas Dönemi’nde Frigyalılar būtün Orta ve Güneydoğu Anadolu’ya egemen oldular.
Frigya Devleti Karadeniz’in kuzeyinden gelen Kimmerlerin saldırılarıyla yıkılmıştır (M.Ö. 676). Frigler M.Ö. 600’lerde Lidya Krallığı’nın egemenliğine girmişlerdir.
Devlet Yönetimi
Frigyalılar önceleri beylikler halinde yaşarlarken daha sonra krallıkla yönetilmişlerdir. Frig kralları genellikle Gordios veya Midas adlarıyla anılırdı. Hitit, Frig ve Urartu kralları özellikleri bakımından Mezopotamya krallarını andırıyorlardı. Frigya ordusu genellikle yaya askerlerden oluşuyordu ve sistem olarak Hitit ordusuna benziyordu.
Din ve İnanış
Frigyalılar ziraatçı bir kavim olduklarından dini inanışlarında bunun etkisi görülür. En büyük tanrıları toprak ve bereket tanrıçası Kibele’dir. Frigyalılar dini inançlarında Hititlerin etkisinde kalmışlardır.
Sosyal ve Ekonomik Hayat
Frigya’da halk, Hititler’de olduğu gibi sınıflara ayrılmıştı. Frigya’da ekonominin temeli tarım ve hayvancılığa dayanıyordu. Bu yüzden Frig kralları tarımı korumak için ağır kanunlar koymuşlardır. Bu kanunlara göre bir öküz kesmenin veya bir saban kırmanın cezası ölümdū.
Frigyalılarda dokumacılık gelişmişti. Tiftik keçisinin kılından üretilen dokumalar ile tapetes adını taşıyan halı ve kilim üretimi yaygındı.
Frigya en eski yol kavşaklarının üzerinde bulunduğu için özel bir önem kazanmıştır. Gordion gibi būyük şehirlerde gelişmiş bir aydın tabakası, tüccar ve esnaf sınıflan vardı.
Maden işçiliğinde ilerleyen Frigyalılar ürettikleri eşyaları başka ülkelere satıyorlardı.
Yazı, Dil ve Edebiyat
Dilleri Hint·Avrupa grubundan olan Frigyalılar, Fenike alfabesini kullanmışlardır. Hayvan hikayeleri anlatım geleneği (Fabl) ilk kez Frigyalılarda görülmüştür.
Bilim ve Sanat
Frigyalılar ilk zamanlarda Hitit sanatının, daha sonraları Yunan sanatının etkisinde kalmışlardır. Frig mimarisi zamanla kendine özgū bir üslup kazanmıştır. Ölüleri gömdükleri kaya mezarlarının ve anıtların ön yüzlerinde gelişmiş kabartmalar bulunurdu. Eskişehir yakınlarındaki Midas’ın Mezarı Frigyalıların en ünlü kaya mimarilerindendir.
Frigyalılar mimaride olduğu kadar madencilik ve ağaç oymacılığında da çok ileriydiler. Tahta işçiliği, dokuma ve kilimcilikteki desen ve teknikleriyle Yunan sanatını etkilemişlerdir.